Y học cổ truyền - Dưỡng sinh phòng bệnh, chống lão suy

“Sinh, trưởng, tráng, lão” là quy luật chung của cuộc sống. Từ xưa, y học cổ truyền đã khuyên loài người cần chú trọng tới công tác dưỡng sinh để bảo vệ sức khỏe, phòng ngừa bệnh tật, chống lão suy.

“Sinh, trưởng, tráng, lão” là quy luật chung của cuộc sống. Từ xưa, y học cổ truyền đã khuyên nhân loại
cần chú trọng tới công tác dưỡng sinh để bảo vệ sức khỏe, phòng ngừa bệnh tật, chống lão suy.

Thái cực quyền là một phương pháp luyện tập của y học cổ truyền giúp lưu thông khí huyết, chống lão hóa.

Theo y học cổ truyền: “bế tinh, dưỡng khí, tồn thần, tkhô giòn tâm, quả dục, thủ chân, luyện hình”. Tinh - khí - thần là 3 nhân tố
chủ yếu của cuộc sống. Tinh - khí là vật chất công năng thúc đẩy hoạt động cơ thể. Thần là sự hoạt động của thần kinh cao cấp. Tinh - khí - thần có tốt mới duy trì được cân bằng âm dương (phòng được bệnh), lập lại cân bằng âm dương (chữa được bệnh). Vì vậy, muốn nâng cao sức khỏe, tăng mạnh tuổi thọ thì việc tập luyện dưỡng sinh đã giúp xây đắp được một nếp sống toàn vẹn. Hằng ngày, rèn luyện cơ thể vừa duy trì vừa khơi dậy những tiềm năng sẵn có trong cơ thể, giúp nhân loại
giữ được cân bằng âm dương, khắc phục được bệnh tật để sống vui, sống khỏe, sống hữu ích. Muốn vậy, phải tuân theo nguyên lý cơ bản của dưỡng sinh đó là:

Cần xem xét
đến dưỡng tinh thần. Sách Linh khu Thiên niên viết: “Mất thần thì chết, còn thần thì sống”.Vì vậy dưỡng sinh nên xem xét
đến điền thần. Sách Tố vấn - Tý luận biên viết: “Tĩnh thì thần tăng, động thì thần vong”. Sách Lão lão hằng ngôn nói: “Tĩnh dưỡng là việc trước tiên
của dưỡng sinh”.

Tĩnh là trạng thái tinh thần yên tĩnh, thư thái, vô tư, quả dục. Vì nếu ham muốn danh vọng, vật dục quá mức hay tửu sắc không biết tự chế ước, phóng túng buông thả, khi ham muốn không được sinh buồn nản, cáu giận đều tổn thương chính khí mà đoản thọ. Sách Tố vấn - Tăng khí pháp thời luận viết: “Tâm tĩnh thì thần an,thần an thì khí huyết tạng phủ điều hòa, tà khí khó xâm phạm, kéo dài tuổi thọ”.

Những kích thích tình chí quá mức kéo dài, khi vượt quá kỹ năng điều tiết của nhân loại
mới trở thành nhân tố gây bệnh. Vì vậy, yêu cầu từng người thường qua hoạt động dưỡng sinh tự điều tiết tâm lý, thường qua quá trình nhận thức, hoạt động tư tưởng, đổi mới
thói quen tình cảm, đào thải kích thích bất lợi
, duy trì hoàn cảnh tâm lý tốt đẹp. “Ý chí hòa tinh thần luôn dễ chịu
, hồn phách không tán, không cáu giận, ngũ tạng không dễ mắc bệnh” (Linh khu - Bản tạng ).

Phòng sự cần có điều tiết: Quan hệ nam nữ là bản năng thiên phú, cần thiết để duy trì giống nòi. Song hoạt động tình dục gây hao tổn thận tinh nên cần phải điều tiết. Tinh khí trong thận là nguồn động lực cho hoạt động sống, là gốc để mà âm dương toàn thân, tiêu hao nhiều không biết bảo vệ
toàn thân sớm hư nhược, sớm lão hóa nên thận tinh cần được bảo vệ
.

Chú ý rèn luyện thân thể: Rèn luyện thân thể giúp cho lưu thông khí huyết, gân cốt cứng cáp, cơ nhục sản xuất, tác dụng tạng phủ tốt. Song tuổi già vận động sao cho thích hợp, nhịp rảnh rỗig. Có loại lấy động làm chính, vận động toàn thân nhằm giúp cho căn mạch tiếp liền
, khí huyết điều hòa. Có loại lấy tĩnh làm chính, chủ động luyện “ý, khí, hình”, tức nhấn mạnh rèn luyện tinh thần.

Ăn uống dưỡng sinh: Chú ý vệ sinh thực phẩm, ăn uống nên điều tiết có lí
, không nên quá đói, quá no, đủ chất dinh dưỡng, không ăn nhiều thức ăn lạnh, sống dễ tổn thương dương khí hoặc cay, nóng quá dễ tổn thương âm. Tránh rượu bia, cà phê, các chất kích thích mà nên điều chỉnh có lí
để tránh cơ thể thiếu chất, dễ phát sinh thành bệnh.

Xoa bóp dưỡng sinh tác động đến nhiều địa điểm của cơ thể nhằm điều chỉnh tình trạng sinh lý hay bệnh lý giúp cơ thể khỏe khoắn.

Xoa bóp dưỡng sinh: Xoa bóp thông qua động tác: đấm, ấn, day, xoa, vỗ... tác động đến nhiều địa điểm
nào đó của cơ thể nhằm điều chỉnh tình trạng sinh lý hay bệnh lý giúp cơ thể khỏe khoắn. Cũng như châm cứu, cơ thể tác động cơ bản thông qua kích thích lên các huyệt vị trên hệ thống kinh lạc làm thăng bằng các tác dụng giúp cơ thể khỏe khoắn. Châm cứu còn kích thích cơ thể tiết ra endomorphin có tác dụng làm giảm đau, an thần.

Tóm lại: Để nâng cao chất lượng cuộc sống, sống vui, sống khỏe, sống hữu ích nhất là đối với người cao tuổi, nên xem xét
các phương pháp tập luyện dưỡng sinh để tự rèn luyện mình thích nghi với hoàn cảnh tự nhiên và xã hội nhằm tránh bệnh tật, đồng thời cũng làm chậm quá trình lão hóa.

TS. Trần Lập Công