Y học cổ truyền - Câu đằng chữa tăng huyết áp

Đông y cho rằng, dược liệu câu đằng có vị ngọt, chát, tính hàn, không độc, có tính năng
tkhô nóng
nhiệt, trấn kinh, trừ phong, bình can, hạ huyết áp (câu đằng có tính năng
hạ huyết áp là do hoạt chất rhynchophyllin quyết định; nó ức chế hệ thần kinh giao cảm, làm giãn các mạch máu ngoại vi.

Câu đằng còn gọi là vuốt lá mỏ, tên khác là dây móc câu, dâydang quéo, móc ớ, vuốt, co nam kho (Thái), pước cậu, nam lập câu (Tày), ghímtỉu (Dao)... Bộ phận dùng làm thuốc của cây câu đằng là đoạn thân có gai ở kẽlá, cong và cứng như lưỡi câu, thu hái vào mùa hè thu, phơi hoặc sấy khô.

Đông y cho rằng, dược liệu câu đằng có vị ngọt, chát, tínhhàn, không độc, có công dụng tkhô hanh nhiệt, trấn kinh, trừ phong, bình can, hạhuyết áp (câu đằng có công dụng hạ huyết áp là do hoạt chất rhynchophyllin quyếtđịnh; nó ức chế hệ thần kinh giao cảm, làm giãn các mạch máu ngoại vi. Đối vớihô hấp, dùng với liều thấp có công dụng hưng phấn; với liều cao lại làm hô hấpbị tê liệt), thường được dùng phối hợp với các vị thuốc khác trong những trườnghợp như làm thuốc trấn kinh, chữa trẻ em kinh giật, chân tay co quắp, nổi ban,lên sởi; làm thuốc hạ huyết áp dùng điều trị bệnh tăng huyết áp, nhức đầu, hoamắt.

Cây và vị thuốc câu đằng.

Dưới đây là những phương thuốc trị liệu có câu đằng.

Chữa tăng huyết áp, nhức đầu, hoa mắt, chóng mặt: Chọn mộttrong các bài sau:

Bài 1: câu đằng 10g, xuyên khung 5g, quế chi 3g, cam thảo2g. Tất cả thái nhỏ, sắc với 400ml nước còn 100ml uống làm 2 lần     trong ngày.

Bài 2: câu đằng 10g, lá dâu 8g, cúc hoa vàng 8g, hạ khô thảo8g, thảo quyết minh 8g, sao vàng. Sắc uống chia 2 lần.

Bài 3: câu đằng, phòng phong, phục thần, cúc hoa vàng, đẳngsâm, phục linh, trần bì, mạch môn, mỗi thứ 15g; thạch cao 30g; cam thảo 7,5g.Tất cả tán nhỏ, rây bột mịn. Ngày dùng 2 lần, mỗi lần 12g dưới dạng nước sắc.

Bài 4: câu đằng, thạch quyết minh, ích mẫu, mỗi thứ 12g; hạkhô thảo 10g; đỗ trọng 9g; hoàng cầm 6g. Sắc uống trong ngày.

Bài 5: câu đằng 12g, kỷ tử, thạch hộc, sa sâm, hạ khô thảo,mạch môn, mẫu lệ, mỗi thứ 8g; trạch tả, địa cốt bì, cúc hoa, táo nhân, mỗi thứ6g. Sắc uống, chia 2 lần.

Hình như
, câu đằng còn là vị thuốc dùng chữa trúng phong,liệt thần kinh mặt: Chọn một trong hai phương thuốc
sau:

Bài 1: câu đằng 15g, bạch thược 12g, địa long 12g, trân châu9g, đại hoàng 9g, trúc lịch 25ml. Sắc uống, chia 2 lần.

Bài 2: câu đằng 12g, dây hà thủ ô tươi 24g. Sắc uống trongngày.

Chú ý: Khi sắc thuốc gần được mới cho câu đằng vào để chosôi 1 - 2 phút, trào lên     làđược. 

BS. Hoàng Xuân Đại