và đang ngày càng tăng
không chỉ ở Việt Nam mà còn trên toàn con người.
Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (BPTNMT) còn gọi là COPD là bệnh thường chạm chán và đang ngày càng tăng
không chỉ ở Việt Nam mà còn trên toàn trái đất. Ở người bệnh
BPTNMT, khác biệt là các người bệnh
giai đoạn bệnh nặng thường có tình trạng suy dinh dưỡng, thiếu hụt các vitamin và các nguyên tố vi lượng. Do đó, vấn đề dinh dưỡng với người bệnh COPD tuy không có vai trò trong điều trị bệnh nhưng bệnh có thể dự phòng được nếu biết câu kết hiệ tượng dinh dưỡng và tập luyện có lí
.
Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (BPTNMT) được đặc trưng bởi một tình trạng viêm mạn tính đường thở, tổn thương chủ chốt tập trung tại các tiểu phế quản nhỏ hơn 2mm và nhu mô phổi gây giảm thư thả
, không phục hồi
các tác dụng thông khí phổi. Do không thở được
thường xuyên nên việc ăn uống ở người bệnh
BPTNMT thường là ai oán. Bệnh nhân có xu hướng ăn ít hơn thường lệ và điều này dễ dẫn tới suy dinh dưỡng. Nhiều nghiên cứu cho thấy, có tới 70% số người bệnh
BPTNMT có biểu lộ thiếu hụt dinh dưỡng ở các mức độ không giống nhau. Hậu quả của suy dinh dưỡng ở người bệnh tất yếu dẫn tới suy giảm kĩ năng miễn dịch, tạo điều kiện tiện lợi cho các nhiễm khuẩn tạo ra và dẫn tới các đợt cấp của bệnh, làm bệnh tiến triển nhanh hao và nặng.
Người bị BPTNMT cần ăn uống thế nào?
Thông thường, ở người bệnh
BPTNMT tiêu tốn năng lượng cho quá trình hô hấp gấp 5-10 lần người thông thường. Vì vậy, nhu cầu năng lượng tối thiểu hằng ngày cho các người bệnh
BPTNMT là 30kcalo/kg trọng lượng cơ thể. Năng lượng được cung ứng
chủ chốt từ 3 nguồn: chất bột, đạm và chất béo, cụ thể: chất bột 50%, đạm 15%, chất béo 35%.
Ưu tiên dùng
đạm và chất béo cho người bệnh
: vì việc dùng
nhiều tinh bột có thể làm tăng CO2 trong máu (bởi các người bệnh
vốn đã tăng mạn tính CO2 trong máu). Sử dụng các chất béo có lợi cho người bệnh
hơn bởi ngoài việc hạn chế làm tăng CO2 trong máu còn cung ứng
năng lượng cao hơn. Tuy nhiên, nên dùng
các loại chất béo có nguồn gốc từ cá, dầu thực vật, hạn chế các chất béo có nguồn gốc từ các loại gia cầm (gà, vịt...), các loại động vật có vú (lợn, bò...), các loại nội tạng động vật… Đối với các chất béo có chứa cholesterol (như trứng, phủ tạng, mỡ động vật...), không nên dùng quá 300mg/ngày.
Tăng cường bổ sung các loại vitamin, các nhân tố
vi lượng: ăn các loại rau, củ, quả, khác biệt là các thực phẩm có chứa nhiều vitamin A, C, E (các vitamin này có tác dụng giảm các gốc ôxy hóa do khói thuốc lá và quá trình viêm mạn tính của bệnh tạo ra). Ăn nhiều hoa quả tươi, rau xanh không chỉ tăng mạnh các nhân tố
dinh dưỡng mà còn góp phần giúp quá trình tiêu hóa tốt hơn, hạn chế hấp thu cholesterol, hạn chế đại tiện khó
ở người bệnh
BPTNMT. Trung bình, người bệnh
BPTNMT cần lượng xơ 25-35mg/ngày (từ rau, củ, quả). Ăn súp-lơ xanh rất có lợi cho người bệnh
BPTNMT bởi súp-lơ xanh có chất sulforapane hạn chế suy yếu gen NRF2 (nuclear factor E2-related factor-2) - gen có tác dụng bảo vệ các tế bào phổi không bị tổn thương do khói, hóa chất độc hại gây nên.
Chú ý bổ sung lượng nước trong ngày: Điều này rất cần thiết
với người BPTNMT để hạn chế đại tiện khó
, giúp làm loãng đờm, tạo điều kiện cho ho khạc đờm tiện dung (trung bình khoảng 2 - 3 lít/ngày). Có thể dùng
các loại nước hoa quả vừa để bổ sung nước, đồng thời bổ sung dinh dưỡng. Tuy nhiên, nếu người bệnh
đã có biến chứng tâm phế mạn thì cần bổ sung nước vào cơ thể theo chỉ dẫn
của thầy thuốc.
Chia nhỏ bữa ăn: tránh ăn quá no có thể gây không thở được
(ăn khoảng 5-6 bữa/ngày). Thực phẩm nên được chế biến nhừ để dễ nhai, tránh để phải gắng sức khi ăn. Nên ăn từng miếng nhỏ, nhai chậm, kĩ. Bên cạnh đó ăn vẫn có thể cho người bệnh
thở ôxy câu kết. Nên ngồi thẳng lưng khi ăn để hạn chế áp lực từ ổ bụng ép lên cơ hoành gây không thở được
.
Những điều cần tránh
Người bệnh cần hạn chế lượng muối ăn vào, nhất là khi đã có tâm phế mạn (có suy tim) bởi lượng muối cao sẽ góp phần gây giữ nước trong cơ thể và làm tăng gánh nặng cho tim. Dùng các loại thảo dược có hàm lượng muối thấp để làm gia vị thay thế và không nên ăn các thực phẩm có nhiều muối (đồ hộp, đồ biển, đồ khô, các thực phẩm muối sẵn…).
Hạn chế các loại thực phẩm, đồ uống có nhiều gas cũng như những đồ ăn dễ gây sinh hơi, đầy bụng vì làm tăng thể tích dạ dày gây không thở được
cho người bệnh
. Không nên uống nước trước hoặc trong bữa ăn.
PGS.TS. Tạ Bá Thắng - BS. Trương Thanh hao Tùng
0 nhận xét:
Đăng nhận xét