Mùa thi và những rối loạn tâm lý, tâm thần ở học sinh

Khởi đầu, các em thường than mất ngủ, khó ngủ. Các em dễ bị kích thích, căng thẳng, cáu gắt, bực bội, dễ gây gổ, gây hấn với những người xung quanh (bạn bè, anh em trong nhà...), ngang bướng, ít nghe lời cha mẹ, thầy cô. Kèm theo đó là các em có biểu hiện học tập giảm sút

Lê Thanh Hà

Theo số liệu của Bệnh viện (BV) Sức khỏe tâm thần TP.HCM, năm nào vào mùa thi trung bình mỗi tháng BV lại tiếp nhận 5-10 học sinh có những biểu lộ rối loạn tâm lý, tâm thần (RLTLTT), trong đó đa phần các em ở độ tuổi vị thành niên (10-15 tuổi). Khởi đầu, các em thường than mất ngủ, khó ngủ. Các em dễ bị kích thích, căng thẳng, cáu gắt, bực bội, dễ gây gổ, gây hấn với những người bao quanh (bằng hữu, bằng hữu trong nhà...), ngang bướng, ít nghe lời cha mẹ, thầy cô. Kèm theo đó là các em có biểu lộ học tập giảm bớt, khó tập trung, học tập mất nhiều thời gian hơn nhưng lại mau quên, khó nhớ, khó thuộc bài.

Học hành căng thẳng thường xuyên là một nguyên nhân dẫn đến rối loạn tâm lý, tâm thần. (ảnh có tính chất minh hoạ).

Ở thể nặng hơn, các em có biểu lộ không muốn đi học, than khóc đòi nghỉ học, sợ sệt khi nhắc đến chuyện học tập. Các em luôn có cảm giác là mình bất lực, bất tài, không làm được gì và luôn bị ám ảnh mình không có khả năng học, không làm được gì. Nặng nề hơn, trong các em thường hình thành những ý nghĩ chết chóc, tự tử. Có trường hợp đang trong thời gian thi cử có biểu lộ loạn thần như nói năng lung tung, khóc cười vô cớ, quậy phá...

Để giúp con cái học tập đạt kết quả tốt, tránh bị RLTLTT vì sức ép học tập quá nhiều và nặng nề, cha mẹ phải bình chọn đúng năng lực của con cái, động viên khuyến khích trẻ học, nhưng không nên tạo áp lực cho trẻ về mặt thành quả, không bắt trẻ học vì sự sĩ diện của cha mẹ. Vào mùa thi vẫn phải cho trẻ học tập, sinh hoạt, vui chơi tầm thường. Trong khi, phụ huynh cũng không nên quan niệm sai trái rằng “bắt con học quá sẽ bị tâm thần” mà buông lỏng chuyện học tập của con cái. Đặc biệt, cha mẹ, thầy cô cần hiểu rằng mỗi học sinh là một cá thể hiếm hoi và mỗi người có sức chịu đựng không giống nhau: có em bị la rầy, bị mắng hoài không sao, nhưng có em chỉ nói nặng một câu cũng có thể khiến các em muốn tìm đến cái chết.

Trước những sa sút của trẻ trong học tập, cha mẹ và thầy cô phải đặt câu hỏi vì sao con mình, học trò mình lại như vậy, hơn là quy hết tội trạng cho các em. Phải hỏi han các em, lắng nghe các em nói, động viên các em học tập. Không nên rối rít để buộc trẻ phải đạt được ngay những điều mà người lớn mong muốn, vì sẽ làm các em bị căng thẳng và dồn ép thêm mà thôi. Với những phương pháp như vậy mà vẫn không được cải thiện được tình trạng sức khỏe, tâm lý của các em thì nên đưa đến bác sĩ tâm thần, hoặc các chuyên viên tâm lý để được can thiệp sớm.

Ăn uống thế nào để học tập tốt trong mùa thi?

Sữa và cống phẩm từ sữa có nhiều vi chất giúp giảm căng thẳng thần kinh.

* Ăn đủ bữa: Không được bỏ bữa dù bận bịu, căng thẳng, nhất là bữa ăn sáng, bữa ăn nạp năng lượng cho cả một buổi học tập dài nhất, hiệu quả nhất trong ngày. Thanh thiếu niên còm cõi hoặc ăn được ít cần ăn thêm 1-3 bữa phụ mỗi ngày, giữa các bữa ăn chính hoặc buổi tối. Ngoài việc cung ứng các chất dinh dưỡng, ăn uống còn giúp người học thi thư giãn, bớt căng thẳng hơn.

* Ăn nhiều chủng loại: Nhiều loại thực phẩm (trên 20 loại mỗi ngày) để nhận đủ chất. Đặc biệt xem xét:

- Thiếu iốt dẫn đến trí tụê kém sáng tạo, giảm chỉ số mưu trí trung bình 10-20 điểm, do vậy cần ăn muối iốt thay muối thường. Iốt còn có nhiều trong các loại cá biển và hải sản.

- Thiếu chất sắt dẫn đến tình trạng thiếu máu, người mau mệt mỏi và học kém tập trung, dễ buồn ngủ. Chất sắt có nhiều trong thức ăn động vật như huyết, gan, thịt, cá... hoặc trong rau như rau dền, rau muống, rau bồ ngót và các loại đậu đỗ. Các loại trái cây tươi, rau sống giàu vitamin C giúp hấp thụ tốt chất sắt.

- Selen và kẽm cũng rất quan trọng cho hoạt động của hệ thần kinh. Các chất vi lượng này có nhiều ở thức ăn động vật, ngũ cốc nguyên hạt, đậu đỗ...

- Trong khi một ly sữa ấm buổi tối vừa có công dụng dịu thần kinh vừa cung ứng thêm nhiều chất dinh dưỡng quý như chất đạm chất lượng cao, canxi và vitamin B2...