Bệnh lý tĩnh mạch có một ý nghĩa y tế - xã hội khá cần thiết vì bệnh rất thường gặp. Theo các thống kê ở Pháp, bệnh suy tĩnh mạch mạn tính chiếm đến 1% ở nam giới và 4,5% số nữ giới ở tuổi trưởng thành, trong đó có hơn 70% là nữ và khoảng 35% ở những người đang làm việc.
Ở Việt Nam, chưa có một thống kê toàn diện về loại bệnh này. Tuy nhiên, theo dự đoán của các chuyên gia y tế, bệnh sẽ ngày càng tăng cùng với sự phát hành của nền kinh tế và chỉnh sửa nếp sống ở nước ta. Rất nhiều nghiên cứu tại Việt Nam cũng như trên quả đât cho thấy bệnh suy tĩnh mạch mạn tính làm giảm đi rất nhiều chất lượng của cuộc sống, nhất là ở ngững người trẻ tuổi. Nó khiến cho người bệnh khó ngủ vì cảm giác tê rần hai chân và chuột rút, đi lại đau khổ vì nặng và đau chân, mặc cảm với anh em vì nổi tĩnh mạch ở chân không thể mặc váy hay quần ngắn ở đàn bà. Đau chân vào mỗi buổi sáng, ngại đi ra ngoài và tiếp xúc với mọi người, đau khổ trong việc đi bộ và chơi thể thao…
Nguyên nhân gây suy tĩnh mạch
Tùy theo địa điểm và nguyên nhân của tổn thương bệnh giãn tĩnh mạch chi dưới được chia làm 4 nhóm:
Nhóm giãn tĩnh mạch tiên phát hay còn gọi là giãn tĩnh mạch vô căn: trong nhóm này, ban đầu các tĩnh mạch bị giãn và dài ra sau đó các van tĩnh mạch mất dần công dụng.
Nhóm giãn tĩnh mạch thứ phát, thường do viêm tĩnh mạch: ở nhóm này các van tĩnh mạch bị mất công dụng trước, sau đó các tĩnh mạch mới bị giãn và dài ra.
Giãn tĩnh mạch ở người có thai, do tác dụng của nội tiết tố sinh dục nữ và chèn ép của tử cung bị to ra khi có thai.
Giãn tĩnh mạch bẩm sinh, nguyên nhân do bất thường của thành tĩnh mạch làm nghẹt tĩnh mạch sâu và rò động tĩnh mạch (dạng u máu hỗn hợp).
Biến chứng của suy tĩnh mạch
Trước tiên là các biến chứng về rối loạn huyết động học: cẳng chân người bệnh bị sưng to, có triệu chứng đau buốt mặt sau cẳng chân, chuột rút về đêm.
Nặng hơn người bệnh có thể bị viêm tắc tĩnh mạch, chân nóng, sưng đỏ, các tĩnh mạch nông nổi rõ và viêm cứng.
Giai đoạn sau cùng có thể diễn tiến đến tình trạng giãn to tổng thể hệ tĩnh mạch, các tĩnh mạch giãn rất lớn, ứ trệ tuần hoàn và rối loạn dinh dưỡng của da chân phía dưới gây viêm loét, nhiễm trùng rất khó điều trị.
Cục thuyên tắc có thể tách rời khỏi thành tĩnh mạch, đi về tim và gây thuyên tắc động mạch phổi, một biến chứng rất nặng có thể đưa đến tử trận nếu không cấp cứu kịp thời.
Giai đoạn sau cùng có thể diễn tiến đến tình trạng giãn to tổng thể hệ tĩnh mạch
Các nhân tố nguy cơ
Trên thực tế không phải người nào cũng có kĩ năng bị bệnh này, chỉ có một số người thuộc nhóm có nguy cơ cao là hay bị. Di truyền là mẫu số chung cho những người bệnh này, trong thực hành bệnh viện hàng ngày chúng tôi nhận thấy có một số người về di truyền dễ bị bận rộn bệnh hơn những người khác, nguyên nhân do những chỉnh sửa về enzym trong mô liên kết. Nữ thường bị nhiều hơn nam do ảnh hưởng của nội tiết tố nữ, thai nghén lên thành tĩnh mạch, do phải đứng lâu trong một số ngành nghề không giống nhau như bán hàng, thợ dệt, do khối lượng cơ thấp hoặc dùng giày không phù hợp.
Tăng trọng quá mức cũng là một nhân tố nguy cơ vì lực tác động từ phía trước để hút máu về bị giảm và các dòng trào ngược ly tâm phát sinh do ngày càng tăng áp lực từ ổ bụng.
Chủng tộc có ít nhiều ảnh hưởng đến bệnh này trừ khi chúng được liên kết với sự phát hành về kinh tế và chỉnh sửa cách sống. Tại Pháp, đồng đội người dân di cư đến từ các nước vùng Bắc Phi rất lôi cuốn bị bệnh giãn tĩnh mạch, phần nhiều họ đều là những người dân nghèo, sống trong những điều kiện vật chất thiếu kém và phải làm những việc nặng nhọc, đứng lâu, nhiệt độ cao ở vùng chân: nội trợ, giặt quần áo, thợ dệt, tài xế…
Thuốc ngừa thai do dùng nội tiết tố nên cũng là một nhân tố nguy cơ như thai nghén.
Phẫu thuật có thể gây ra biến chứng huyết khối tĩnh mạch và viêm tĩnh mạch nhất là những phẫu thuật vùng tiểu khung như phẫu thuật trong sản khoa và niệu khoa các thủ thuật khác như bó bột, bất động lâu trong gãy xương… Tuy nhiên, gần đây tầm cần thiết của nhân tố nguy cơ này đã giảm sút.
Những bệnh ăn theo vẻ ngoài ăn kiêng nhiều chất bột, ít chất xơ hay bị đi tiêu khó cũng rất dễ bị giãn tĩnh mạch.
Điều mấu chốt cần thiết nhất là phòng bệnh hơn chữa bệnh. Chúng ta hãy phòng bệnh giãn tĩnh mạch bằng các lý lẽ rất dễ chơi như: tránh béo tốt, tránh đứng lâu, tránh đi tiêu khó và làm tăng sức bền của thành mạch máu bằng tập thể dục, ăn các thức ăn giàu vitamin nhiều chất xơ…
PGS.TS.BS. NGUYỄN HOÀI NAM
(Chủ tịch Hội Tĩnh mạch học TP.HCM)
0 nhận xét:
Đăng nhận xét