(Tiếp theo số 43)
Phân loại mức độ nặng
Theo mức độ nặng, Hội Tâm thần học Mỹ năm 2013 chia tự kỷ thành 3 mức.
Mức độ 1
Về mặt giao tiếp xã hội: Nếu không có sự trợ giúp tại chỗ, các suy giảm về giao tiếp xã hội gây ra những thiếu hụt dễ nhận thấy. Khó khăn trong việc khởi đầu các tương tác xã hội và có những ví dụ rõ ràng về sự phục vụ không điển hình hoặc không thành công với các đề nghị xã hội của những người khác. Có thể sinh ra thu hẹp thân thiết tới các tương tác xã hội.
Hành vi bất biến: Hành vi cứng rắn gây cản trở một số tính năng. Khó biến đổi giữa các hoạt động. Gặp gian nan khi tự mình tổ chức và lập kế hoạch.
Đây là mức độ cần có sự trợ giúp.
Cấu trúc mô thần kinh ở não bị phá vỡ ở ca tự kỷ điển hình.
Mức độ 2
Giao tiếp xã hội: Trẻ thiếu hụt đáng kể các bản lĩnh giao tiếp xã hội ngôn ngữ và phi ngôn ngữ. Giao tiếp xã hội vẫn hạn chế ngay cả khi có sự hỗ trợ tại chỗ. Giảm hoặc phục vụ một cách bất thường với những đề nghị từ người khác.
Tính cứng rắn hành vi, gian nan trong ứng phó với chỉnh sửa, hoặc những hành vi lặp lại/bất biến thường sinh ra đủ rõ, người khác thuận lợi nhận ra và gây cản trở hoạt động trong nhiều lĩnh vực.
Ở mức độ này, trẻ cần có sự cung cấp đáng kể.
Mức độ 3
Trẻ thiếu hụt nghiêm trọng các bản lĩnh giao tiếp xã hội ngôn ngữ và phi ngôn ngữ dẫn đến hầu như không thể thực hiện được các tính năng.
Rất ít khi khởi đầu các tương tác xã hội và phục vụ tối thiểu với những đề nghị mang tính xã hội từ người khác.
Hành vi cứng rắn, rất khó thích ứng với những chỉnh sửa, những hành vi lặp lại hoặc bất biến khác gây cản trở rõ rệt các hoạt động trong mọi lĩnh vực.
Mức độ này cần sự cung cấp rất đáng kể.
Phân biệt tự kỷ với các bệnh khác
Chậm nói đơn thuần: Trẻ chậm nói do thiếu kích thích môi trường, trẻ vẫn có cử chỉ giao tiếp thích hợp lứa tuổi, có giao tiếp bằng mắt, gọi trẻ có phục vụ, không phát âm vô nghĩa, vẫn chơi nhiều chủng loại, không lãnh đạm với mọi người bao quanh. Nếu tích cực dạy trẻ sẽ phát hành ngôn ngữ.
Câm điếc: Trẻ không nói nhưng vẫn có cử chỉ điệu bộ giao tiếp thay cho lời nói, có giao tiếp mắt, có biểu lộ tình cảm và có thân thiết tới mọi người bao quanh.
Chậm phát hành trí tuệ: Trẻ chậm khôn, nhận thức chậm nhưng vẫn có ngôn ngữ giao tiếp tương đương với mức độ phát hành trí tuệ. Trẻ có tình cảm yêu ghét bình thường, có giao tiếp mắt, có cử chỉ giao tiếp, không cuốn hút quá mức vào một kiểu yêu thích thân thiếtkì cục.
Rối loạn sự gắn bó: Trẻ có biểu thị thu mình, lãnh đạm, sợ hãi nhưng không có những hành vi bất biến, không phát âm vô nghĩa, không cuốn hút vào một hoạt động nàokì cục. Trẻ vẫn có giao tiếp bằng lời và không lời, cách chơi nhiều chủng loại.
Rối loạn tăng động giảm chăm chú: Trẻ luôn hoạt động, hay lơ đãng, giảm sự chăm chú, vẫn biết chơi giả vờ, chơi tưởng tượng, không có hành vi rập khuôn bất biến.
Điều trị như thế nào?
Hiện chưa có thuốc đặc hiệu để điều trị rối loạn tự kỷ. Tuy nhiên cũng có thể sử dụng thuốc để điều trị một số rối loạn tâm thần kèm theo như: trầm cảm, sợ hãi, cơn co giật hoặc các vấn đề về hành vi.
Can thiệp tâm lý - giáo dục khởi đầu càng sớm càng tốt, nhất là khi trẻ ở lứa tuổi từ 2-4 tuổi. Chương trình can thiệp sớm cho trẻ tự kỷ bao gồm tác động tới trẻ và tư vấn cho gia đình để dạy trẻ. Đối với trẻ cần tác động qua những lý lẽ như: điều hòa đa giác quan, dạy các bản lĩnh vận động tinh và vận động thô, bản lĩnh giao tiếp bằng lời và không lời, chơi trị liệu, dạy bản lĩnh tự lập trong sinh hoạt. Sử dụng liệu pháp hành vi (củng cố tích cực đối với hành vi tốt, chia nhỏ nghĩa vụ và lờ đi khi trẻ có hành vi không mong muốn) xuyên suốt trong quá trình dạy trẻ.
PGS.TS. Bùi Quang Huy (Chủ nhiệm Khoa Tâm thần Bệnh viện Quân y 103)
0 nhận xét:
Đăng nhận xét