Y học cổ truyền - Dược thiện trị mất ngủ

Mất ngủ là một chứng bệnh hay gặp gỡ chiếm khoảng 48% dân số, gây ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống, công việc hằng ngày.

Mất ngủ là một chứng bệnh hay chạm chán chiếm khoảng 48% dân số, gây ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống, công việc hằng ngày. Mất ngủ do rất nhiều nguyên nhân gây ra, có thể do áp lực công việc, do mắc các bệnh mạn tính, hoặc các biểu lộ của rối loạn tâm thần, trầm cảm… Nữ bị mất ngủ nhiều hơn nam nhất là ở tuổi tiền mãn kinh, tuổi càng lớn càng dễ bị mất ngủ.

Theo y học cổ truyền, mất ngủ thuộc phạm vi các chứng “bất đắc miên”, “bất đắc ngọa”, “bất mị”; nguyên nhân do âm hư, huyết ứ, dinh vệ khí huyết bất hòa, âm dương thất điều, có liên quan đến các tạng tâm, tỳ, can, đởm, thận. Y học cổ truyền có nhiều cách thức điều trị chứng mất ngủ bao gồm dược pháp, ẩm thực liệu pháp và nguyên lý không dùng thuốc như châm cứu, tâm lý liệu pháp, dưỡng sinh, xoa bóp, ấn huyệt… có hiệu quả, không gây chức năng phụ cho gan, thận,dị kì
không gây hiện tượng nương tựa thuốc. Dưới đây xin giới thiệu một số món ăn, nước uống chữa mất ngủ.

Canh thiên ma thịt gà.

Món ăn chữa mất ngủ

Bài 1: Canh tim lợn: tim lợn 1 cái, bổ đôi rửa tinh khiết
cho vào nồi đun cùng 15g toan táo nhân, 15g phục linh, 5g viễn chí. Đun to lửa đến khi sôi, vớt bỏ bọt rồi vặn nhỏ lửa đun tới khi chín là dùng được. Món ăn có chức năng bổ huyết, dưỡng tâm, ích can, định thần, điều trị chứng tâm can huyết hư dẫn đến tâm quý, không yên, mất ngủ, ngủ mê nhiều, trí nhớ giảm sút…

Bài 2: Canh long nhãn, liên tử: long nhãn 20g, liên tử 30g, bột ngó sen 50g. Rửa tinh khiết
liên tử đun chín rồi thêm long nhãn đun nhỏ lửa cho tới khi liên tử chín nhuyễn thì cho bột ngó sen đã hòa với nước lạnh vào quấy đều cho tới sôi là được. Tác dụng: dưỡng tâm, kiện tỳ, ích khí huyết, an thần. Thích hợp với những người bệnh
tâm tỳ hư, suy nhược thần kinh, ngày dùng 2 lần sáng, chiều.

Bài 3: Cơm canh thiên ma: thiên ma 5g, thịt gà 25g, măng tây, cà rốt 50g, nấm hương, khoai sọ, gia vị hoàn toản. Ngâm thiên ma khoảng 1 giờ cho mềm, thái nhỏ ninh nhừ, thêm thịt gà băm nhỏ, cà rốt, măng tây, nấm hương, khoai sọ thái con chì cho vào ninh chín thêm gia vị là được, ăn cùng cơm ngày 1 lần. Món ăn có chức năng: kiện não, cường thân, trấn kinh, an thần, thích hợp
với các chứng hay đau đầu, hoa mắt, ngủ ít, hay mê, hay quên.

Bài 4: Long nhãn 30g, liên tử 50g, thịt nạc 200g, gia vị hoàn toản nấu canh ăn.

Các loại nước uống tốt cho người bị mất ngủ

- Trà tam thất: hoa tam thất pha trà uống có chức năng trấn kinh, an thần, thích hợp
với người bệnh
tăng huyết áp gây đau đầu, chóng mặt, mất ngủ,dị kì
ở thiếu nữ tiền mãn kinh.

- Trà tây dương sâm, linh chi: linh chi 15g, tây dương sâm 3g pha trà uống.

- Long nhãn, táo nhân mỗi thứ 10g, ngũ vị tử 5g, đại táo 10 quả, sắc lấy nước uống.

- Lộc giác phiến 1g, tây dương sâm 3g, ngũ vị tử 5g, sắc nước uống.

- Ngũ vị tử, linh chi 10g, tây dương sâm 5g, đại táo 5 quả, sắc nước uống

- Ngũ vị tử 10g, long nhãn 10g, hợp hoan bì 5g, toan táo nhân 5g, sắc nước uống.

- Long nhãn 200g, đào nhân 100g, tây dương sâm 10g, đại táo nhục 200g, mật ong 10g. Tất cả sắc đặc nấu cao, mỗi ngày dùng 1 - 2 thìa canh.

- Bách hợp 30g, long nhãn 15g, tây dương sâm 5g, đại táo 10 quả; sắc nước uống ngày 2 lần.

- Liên tử 50g, bách hợp 10g, toan táo nhân 5g, sắc nước uống.

Người bị mất ngủ nên để ý:

- Thiết lập tính tự tin, không nên quá căng thẳng, quá kích động trước các vấn đề.

- Thư giãn, vứt bỏ mọi ưu pnhân hậu, bi thiết trước khi đi ngủ.

- Tự tìm các nguyên lý thích hợp
thành công
sự mất ngủ như: đếm số, ngâm chân nước nóng trước khi đi ngủ.

- Hãy cho rằng mất ngủ không phải là bệnh nghiêm trọng, một ngày hay vài ngày ngủ vài tiếng không có gì đáng ngại.

- Thông thường sau khi điều trị được căn nguyên, tâm lý và cơ thể được thư giãn thì chứng mất ngủ cũng sẽ bình phục.           

   TS. Nguyễn Thị Tâm Thuận